KALENDARIUM

1869
Rok po otrzymaniu przez Królewską Hutę praw miejskich, utworzono w mieście związkową wielowyznaniową, prywatną szkołę dla chłopców (Privat Familien – Vereinsschule), którą 1.X.1872 r. przejęło miasto.
Na jej bazie 15 października 1877 utworzono Gimnazjum, do którego uczęszczało 230 uczniów (76 katolików, 74 ewangelików, 80 żydów).
W 1884 r. Gimnazjum zostało upaństwowione.
W roku 1891 oddano dla szkoły nowy budynek przy ulicy Gimnazjalnej ( obecnie Powstańców).

5.IX.1922 
Po objęciu administracji przez władze polskie, w budynku tym rozpoczyna działalność polskie Gimnazjum w Królewskiej Hucie, z 269 uczniami. Klasy niemieckie istniały nadal, jako klasy mniejszości niemieckiej (Konwencja Genewska z maja 1922 r.)
W roku szkolnym 1926/27 w Gimnazjum Państwowym (Klasycznym) w 16 klasach polskich uczyło się 580 uczniów, a grono pedagogiczne liczyło 25 osób. Klas niemieckich było 7, uczniów 158 i 8 nauczycieli.

Fragment z innych źródeł o szkole zawodowej im. M. Batko: Szkołę w 1948 r. zlokalizowano w obszernym, wzniesionym w 1891 r. budynku przedwojennego Państwowego Gimnazjum Klasycznego im. Odrowążów przy ul. Powstańców 6a. Budynek ten szkoła czyli Zespół Szkół Technicznych nr 2 im. M. Batko zajmuje do chwili obecnej. W czasie okupacji mieścił się w nim niemiecki urząd pracy Arbeitsamt, a w latach 1945-1948 szkoła milicyjna.

13.IX.1932 
Po dwuletniej budowie, następuje inauguracja pracy niemieckiego Prywatnego Liceum Koedukacyjnego im. Josepha von Eichendorffa w Królewskiej Hucie (przy obecnej ul. Dąbrowskiego)

1934/1935
W roku szkolnym 1934/35 w Państwowym Gimnazjum nr 867, przy ul. Gimnazjalnej 6, uczyło się 570 uczniów: w klasach polskich 514 chłopców, a w klasach niemieckich 56 chłopców. 

1934
Po zmianie granic miasta, gimnazjum otrzymuje nazwę: Państwowe Gimnazjum im. ODROWĄŻÓW w Chorzowie. 
              Tu należy zauważyć, że w „Księdze Jubileuszowej”, w rozdziale „Z kart historii szkoły okresu przedwojennego” jedynie we wprowadzeniu „Gimnazjum Państwowe (Klasyczne)”(str.109) jest wspomniane we fragmencie dotyczącym roku szkolnego 1934/35, że „W tym roku gimnazjum otrzymało imię Odrowążów.” W dalszym szczegółowym opisie poszczególnych lat, rok za rokiem występuje nazwa „Państwowe Gimnazjum Neoklasyczne w Królewskiej Hucie”, potem w roku szkolnym 1934/35, po zmianach administracyjnych, pojawia się nazwa „Państwowe Gimnazjum Neoklasyczne w Chorzowie”. Choć rozdziały „Z kart Historii” przekazują bardzo szczegółowe opisy zdarzeń, takie, jak „Spowiedź uczniów”, „Komunia święta”, „Imieniny dyrektora szkoły”, „Nabożeństwo i akademia z okazji imienin Pana Prezydenta Rzeczypospolitej”, „Rekolekcje i spowiedź uczniów szkoły’ itd., to jednak nigdzie nie znalazłem nawet drobnej wzmianki o uroczystości z okazji nadania imienia szkole. Może coś jednak przeoczyłem?! Nazwa ta pojawia się znów dopiero 27.II.1945. i zanika 2.IX.1948.

1937 Przy Gimnazjum utworzono Liceum z wydziałami: klasycznym i humanistycznym

1939
We wrześniu likwidacja szkoły po zajęciu miasta przez hitlerowców.

24.II.1945 Wznowienie działalności Państwowego Gimnazjum i Liceum w Chorzowie w budynku byłej szkoły mniejszości niemieckiej im. Eichendorffa, przy ul. Dąbrowskiego.

27.II.1945
Podział gimnazjum koedukacyjnego na:
1) Komunalne Gimnazjum Żeńskie
2) Państwowe Liceum i Gimnazjum im. ODROWĄŻÓW

2.IX.1948 Przekształcenie Liceum i Gimnazjum w Szkołę Ogólnokształcącą Męską Stopnia Podstawowego i Licealnego

1950 Objęcie patronatu nad szkołą przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci

1957
Szkoła przyjmuje nazwę: Szkoła Podstawowa i Liceum Ogólnokształcące nr 1 w Chorzowie

1959
W 150 rocznicę urodzin i 110 rocznicę śmierci poety, nadanie szkole imienia Juliusza Słowackiego (uroczystości odbyły się 12 grudnia 1958 r.) 

1999
W 40 rocznicę nadania Szkole imienia Poety, w dniach 4-5 czerwca Wielki Zjazd Absolwentów I Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego w Chorzowie. Wydanie okolicznościowej "Księgi Jubileuszowej" o historii Szkoły.

 

11.07.2009 r.  PO II-gim Zjeździe. Zamiast "KALENDARIUM".
Przedruk (AN) zamieszczonego w  II Księdze Jubileuszowej z roku 2009, wnikliwego i szczegółowego artykułu, opracowanego przez Andrzeja Pisarskiego, absolwenta z roku 1957, :   

                 

Od Królewskiego Gimnazjum do Słowaka

 

(Miejsce I Szkoły Ogólnokształcącej TPD w historii szkolnictwa

licealnego i gimnazjalnego w Chorzowie)

 

 

Od początków do 1922 roku

 

Powstanie szkolnictwa średniego w Chorzowie (Königshütte) przypada na drugą połowę XIX wieku, na krótko przed początkiem krótkotrwałego, ale ważnego dla procesu sekularyzacji szkolnictwa i życia społecznego w Królestwie Pruskim tzw. Kulturkampfu, którego celem było podporządkowanie Kościoła katolickiego interesom państwa. Jednym z jego skutków było przejęcie szkolnictwa przez gminy, ujednolicenie programu nauki oraz m. in. wprowadzenie nauczania w języku niemieckim na tzw. terenach polskojęzycznych (z wyjątkiem początkowego nauczania religii w najniższych klasach). Miało to oczywisty wpływ na charakter rozwijającego się szkolnictwa średniego w naszym mieście.

 

Królewskie Gimnazjum (Königliches Gymnasium in Königshütte)

 

Zalążkiem pierwszego gimnazjum w Chorzowie była utworzona latem roku 1869 prywatna „Familien- Vereinsschule für Knaben” dla 32 chłopców w dwóch klasach, która mieściła się  w wydzierżawionym domu „Koloniehaus Nr.11” (później „KoloniehausNr. 2”) dawnej kolonii kopalni „König“ (Pierwszy szyb kopalni „König”, zbudowany w roku 1791, znajdował się w miejscu dzisiejszego dworca Chorzów Miasto, ze względów technicznych pracę w roku 1793 wstrzymano).

W dniu 1 października 1872 roku szkoła ta została przejęta przez miasto.

Na jej bazie powstała Wyższa Szkoła dla Chłopców (Höhere Knabenschule), która w dniu 1 kwietnia 1874 roku posiadała już 16 klas. W roku 1877 uzyskano zgodę na przekształcenie Wyższej Szkoły dla Chłopców w pełnoprawne gimnazjum (Königliches Gymnasium), początkowo bez tzw. primy (klasy maturalnej), ponieważ nie było wystarczającej liczby uczniów. Uroczyste otwarcie tego pierwszego w Chorzowie gimnazjum miało miejsce 15 pażdziernika 1877 roku. W momencie otwarcia szkoła liczyła 176 uczniów, a po otwarciu klasy maturalnej w roku 1878 liczyła 213 uczniów. Szkoła miała charakter wieloreligijny. Nauczano religii katolickiej, ewangelickiej i żydowskiej. Liczba uczniów zmieniała się w następnych latach i w roku 1902 osiągnęła liczbę 355.

1 kwietnia 1884 roku gimnazjum zostało przejęte przez państwo pod warunkiem bezpłatnego oddania przez miasto dotychczasowego budynku do dyspozycji gimnazjum i zbudowania w ciągu trzech lat nowego budynku gimnazjalnego. Budowa opóźniała się jednak i dopiero 7 kwietnia 1891 oddano do użytku nowy budynek na dawnej Tempelstrasse (później ul. Gimnazjalna, następnie ul. Powstańców, w czasie wojny Horst Wesselstr., a obecnie znowu ul. Powstańców).

We wrześniu 1898 roku przy gimnazjum, w zbudowanym obok budynku, otwarto szkołę średnią bez łaciny tzw. szkołę realną (Realschule) oraz Seminarium nauczycielskie przygotowujące kandydatów do wyższych studiów nauczycielskich. Wzrastająca liczba uczniów zarówno w gimnazjum jak i w szkole realnej zmusiła miasto do zbudowania nowego budynku szkolnego przy Peterstrasse (obecna ul. Piotra) i przeniesienia tam w roku 1912 szkoły realnej (Königliche Oberrealschule). Gimnazjum liczyło wtedy 400 uczniów.

  

Gimnazjum Realne dla Dziewcząt (Oberschule für Mädchen)

 

Najstarszą szkołą średnią w Chorzowie była prywatna szkoła dla dziewcząt (Privatschule für die Töchter der Stadt) wszystkich wyznań, na której otwarcie władze w Opolu udzieliły koncesji w dniu 1 października 1868 (początkowo dla 20 dziewcząt). Mieściła się ona w budynku przy Wilhelmstrasse (potem św. Jacka, obecna Żeromskiego). Po uzyskaniu nowej koncesji na wyższą szkołę dla dziewcząt (Höhere Tochterschule) nastąpiło w dniu 10 kwietnia 1879 roku jej otwarcie w budynku przy Wilhelmstrasse z 75 uczennicami. W związku ze stale rosnącą liczbą uczennic zbudowano nowy budynek szkolny przy Girndstrasse (obecnie ul. Zjednoczenia, w czasie wojny Eichendorffstraße), obecnie budynek poradni lekarskiej. Naukę rozpoczęto tam  w marcu 1893 roku. W roku 1900 szkoła została przejęta przez miasto i zmieniła nazwę na miejską szkołę parytetyczną „Städtische paritätische Mädchenschule“ . Wkrótce budynek okazał się znowu za mały i wzniesiono nowy budynek przy Moltkeplatz (obecnie Plac Kopernika). Naukę w nowym budynku rozpoczęto w roku 1907. Szkoła otrzymała nazwę „Cäcilienschule” Na podstawie przepisów z dnia 18 sierpnia 1908 r. zmieniono status szkoły i nazwę na Städtisches Cäcilien Lyzeum . Ukończenie tego liceum nie upoważniało jednak do studiów uniwersyteckich. W kwietniu 1919 założono przy liceum Gimnazjum Realne dla Dziewcząt chcących studiować oraz dla przyszłych nauczycielek.

 

 

Od roku 1922 do wybuchu wojny w 1939

 

Wraz z objęciem władzy przez administrację polską w Chorzowie w roku 1922 rozpoczął się rozwój polskiego szkolnictwa średniego w naszym mieście. W następnych latach stale wzrastała liczba uczniów w polskich klasach. Równocześnie zmniejszała się liczba uczniów w klasach niemieckich.

 

Państwowe (klasyczne) Gimnazjum im. Odrowążów

 

Gimnazjum niemieckie na ul. Gimnazjalnej 6 (dawna Tempelstrasse) przekształcono w Państwowe (klasyczne) Gimnazjum . Naukę rozpoczęto 5 sierpnia 1922 roku z 269 uczniami (9 klas). Klasy niemieckie, zgodnie z postanowieniami Konwencji Genewskiej (artykuł 117 ff. Konwencji Genewskiej z 15 maja 1922), pozostały jako oddział dla mniejszości niemieckiej (Deutsches Minderheitengymnasium). Zlikwidowano jednak klasę maturalną.  Uczniom zaproponowano przeniesienie do Gimnazjum dla Mniejszości w Katowicach, co jednakże ze względu na brak miejsc nie było możliwe. W klasach niemieckich (11 klas) naukę rozpoczęło w sierpniu 1922 roku 357 uczniów (w czasach niemieckich 525). W następnych latach liczba uczniów niemieckich stale spadała, a polskich rosła. Na początku roku szkolnego 1926/ 1927 do klas polskich uczęszczało 580 uczniów (16 klas), a do niemieckich 158 (7 klas). Odpowiednio zmieniało się grono pedagogiczne: ilość nauczycieli polskich wzrosła z 8 do 25, a niemieckich spadła z 12 do 8. W roku 1925 z  powodu rosnącej ogólnej liczby uczniów szkołę rozbudowano.

Po zmianie granic miasta  w roku szkolnym 1934 gimnazjum otrzymuje nazwę Państwowe Gimnazjum im. Odrowążów w Chorzowie. W związku z przechodzeniem uczniow niemieckich do nowo otwartego niemieckiego Gimnazjum Prywatnego (Eichendorffschule) istniała w roku szkolnym 1935/ 1936 jeszcze tylko jedna ósma klasa niemiecka. W następnym roku oddział niemiecki zamknięto.

 

Państwowe Gimnazjum matematyczno- przyrodnicze im. St. Kostki

W dniu 4 września 1922 roku w budynku dawnej Oberrealschule na ul. Piotra utworzono polskie Państwowe Gimnazjum matematyczno- przyrodnicze im. St. Kostki Nr 868 (140 uczniów w 8 klasach). W budynku pozostały również klasy niemieckie (285 uczniów w 7 klasach). W roku szkolnym 1926/ 1927 liczba uczniów polskich wzrosła do 583 (17 klas), a niemieckich spadła do 200 (6 klas). Grono pedagogiczne polskie zwiększyło się w tym czasie z 10 do 28 nauczycieli, a niemieckie zmniejszyło się z 18 do 5 nauczycieli. W związku z przechodzeniem uczniów niemieckich do nowootwartego niemieckiego Gimnazjum Prywatnego (Eichendorff - Schule) niemiecki oddział szkoły w roku szkolnym 1935/1936 został zamknięty. Ostatni absolwenci tego oddziału otrzymali świadectwa maturalne 20 lipca 1936 roku.

 

Żeńskie Liceum i Gimnazjum humanistyczne

 

Po przejęciu „Cäcilien Lyzeum“ i dołączonej do niej szkoły realnej przez władze polskie obie szkoły przestały formalnie istnieć. W sierpniu 1922 roku rozpoczęto przyjmowanie wpisów do utworzonego w tym budynku polskiego liceum, a nauka rozpoczęła się w październiku 1922 roku z 204 uczennicami. Ukończenie liceum nie otwierało jednak drogi do uczelni wyższych. Dopiero w roku 1924 liceum przekształcono w pełnoprawne Żeńskie Liceum i Gimnazjum humanistyczne posiadające od roku 1926 również klasę maturalną.

Zgodnie z Konwencja Genewską zachowano w szkole klasy dla uczennic niemieckich, których jednak nie przekształcono w gimnazjalne. Liczba uczennic i nauczycieli niemieckich szybko spadała. Na początku roku szkolnego 1926/ 1927 liczba uczennic niemieckich spadła w porównaniu z rokiem 1922 z  803 do 240, a nauczycieli niemieckich z 39 do 9. Jednym z powodów był brak możliwości studiowania po ukończeniu szkoły. W 1931 roku klasy niemieckie zamknięto.

 

 

Niemieckie Prywatne Gimnazjum im. Eichendorffa (Die Eichendorff- Schule)

 

W oparciu o wymieniony już wyżej artykuł 117 ff. Konwencji Genewskiej z 15 maja 1922, mniejszość niemiecka wystąpiła z wnioskiem o urządzenie w Królewskiej Hucie oddzielnego gimnazjum dla mniejszości. W dniu 7 maja 1930 roku wydano ogłoszenie o przyjmowaniu podań rodziców o urządzenie takiego gimnazjum.

Po otrzymaniu zgody na założenie szkoły dla młodzieży męskiej, wykupiono z rąk prywatnych parcelę o powierzchni 40 290 metrów kwadratowych na rogu dzisiejszych ulic Dąbrowskiego i Zjednoczenia dla budowy Niemieckiego Prywatnego Gimnazjum.

Podobną decyzję o budowie gimnazjum dla mniejszości polskiej podjęto w Bytomiu („Prywatne Gimnazjum z polskim językiem nauczania” otwarto 8 listopada 1932 roku w byłej redakcji „Katolika” przy Kurfürstenstarsse - dziś Al. Legionów).

Po dwuletniej budowie w dniu 13 września 1932 roku miała miejsce uroczystość inauguracyjna. Budynek szkolny i wyposażenie pracowni były jednymi z najnowocześniejszych w Europie i jeszcze wiele lat później dobrze spełniały swoją rolę nie tylko dla uczniów szkoły, ale także dla studentow Wyższej Szkoły Pedagogicznej z Katowic, poźniejszego Uniwersytetu. Szkoła mogła przyjąć 660 uczniów. Zgodnie z tendencjami polskiej reformy szkolnej miała przede wszystkim kształcić w profilu humanistycznym. Nauczanie obejmowało jednak zarówno przedmioty humanistyczne jak i matematyczno- przyrodnicze, umożliwające absolwentom studia na wszystkich fakultetach uniwersyteckich. Naukę rozpoczęło 526 uczniów.

10 czerwca 1934 nadano szkole imię Eichendorffa. Oficjalna nazwa brzmiała „Die Eichendorff - Schule Königshütte”. Wkrótce potem niemieckie Prywatne Gimnazjum w Królewskiej Hucie oraz polskie Prywatne Gimnazjum w Bytomiu uzyskały status publiczny, tzn. zostały prawnie zrównane z gimnazjami państwowymi. Absolwenci obu gimnazjów mogli teraz studiować na uniwersytetach zarówno w Polsce jak i w Niemczech. Pierwszy egzamin maturalny miał miejsce w roku 1935 (na 14 kandytatów zdało 13). Ostatni egzamin maturalny przed wybuchem wojny miał miejsce w roku 1939.

 

Okres wojny 1939 – 1945

 

Po zakończeniu walk w dniu 5 września 1939 roku przywrócono niemiecką nazwę Chorzowa „Königshütte”. Górny Śląsk został włączony do Rzeszy (od stycznia 1941 roku jako samodzielna prowincja Oberschlesien). Nauczanie w języku polskim zostało zakazane. Polskie szkolnictwo przestało w Chorzowie istnieć. W październiku 1939 roku rozpoczęła się nauka w szkołach niemieckich.

 

Die Eichendorff- Schule

 

Uroczystość otwarcia Eichendorff - Schule (ulica Dąbrowskiego nazywała się wtedy Gneisenaustrasse) odbyła się w dniu 18 października 1939 roku. Prawo do uczęszczania do gimnazjum mieli dotychczasowi uczniowie, uczniowie innych szkół niemieckich w Rzeszy lub w Polsce oraz uczniowie polskich szkół po zdaniu specjalnego egzaminu.

Naukę kontynuowano bez przerwy do Świąt Bożego Narodzenia 1944 roku.

 

Oberschule für Mädchen „Clara – Schumann -  Schule“.

 

Od października 1939 roku w budynku przedwojennego Żeńskiego Liceum i Gimnazjum humanistycznego przy pl. Kopernika (wtedy Eichendorffplatz) funckjonowała do 1945 niemiecka Oberschule für Mädchen „Clara – Schumann -  Schule“.

 

Państwowe Gimnazjum im. Odrowążów w Chorzowie przy ulicy Gimnazjalnej (przemianowanej w czasie wojny na Horst- Wessel- Strasse, obecnie ul. Powstańców) zostało zamknięte, a w budynku szkoły znalazł pomieszczenie Urząd Pracy (Arbeitsamt).

 

W budynku Państwowego Gimnazjum matematyczno- przyrodniczego im. St. Kostki na dawnej ul. Piotra ( w czasie wojny  Moltkestrasse 7) mieściła się prawdopodobnie Städtische Musikschule.

 

Okres powojenny

 

27 stycznia 1945 roku wojska radzieckie zajęły Chorzów bez większego oporu ze strony szybko wycofujących się wojsk niemieckich. Miasto nie ucierpiało. Ludność niemiecka lub przyznająca się do narodowości niemieckiej, albo opuściła Chorzów wcześniej albo została wysiedlona,  internowana w obozach lub w części zesłana do obozów pracy w ZSRR. Posiadacze Volkslisty po przejściu tzw. rehabilitacji mogli otrzymać obywatelstwo polskie. W ten sposób przestała istnieć mniejszość niemiecka, a szkoły niemieckie straciły rację bytu. Natychmiast po wyzwoleniu przystąpiono do organizacji szkolnictwa polskiego.

 

Od Gimnazjum i Liceum Koedukacyjnego do I Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego

 

Organizację szkolnictwa średniego w mieście rozpoczął prof. Władysław Rudlicki.

W gmachu byłego niemieckiego Prywatnego Gimnazjum (Eichendorffschule) przy ulicy Dąbrowskiego 2 utworzono Gimnazjum i Liceum Koedukacyjne. Szkoła skupiała młodzież męską i żeńską przedwojennych polskich gimnazjów w Chorzowie tj.:

1)  Państwowego Liceum i Gimnazjum im. Odrowążów przy ulicy Powstańców

2)  Państwowego Liceum i Gimnazjum im. St. Kostki przy ulicy Piotra

3)  Miejskiego Liceum i Gimnazjum Żeńskiego przy placu Kopernika

4)  Dwujęzycznych uczniów z dawnej Eichendorffschule po zdaniu egzaminu

wstępnego.

Uroczysta inauguracja roku szkolnego miała miejsce w dniu 24 lutego 1945 roku.

Egzaminy wstępne z pisania i czytania odbyły się w dniach 24 – 28 lutego 1945 roku.

Z powodu braku książek uczniowie mogli przynieść na egzamin własne.

Zarówno budynek, jak i świetne wyposażenie szkoły pozostały w dużym stopniu nienaruszone i można było natychmiast rozpocząć zajęcia szkolne. Rozpoczęły się one w gimnazjum 1 marca 1945, a 12 marca 1945 w liceum. Duże trudności sprawiał jedynie brak podręczników, lektur i braki w opanowaniu języka polskiego przez część uczniow. Gimnazjaliści mogli korzystać z 15 sal klasowych, 9 pracowni, auli (niestety zaginęły znajdujące się tam przed wojną instrumenty muzyczne, zachowały się jedynie nuty), sali gimnastycznej i gabinetu lekarskiego. W sali, będącej obecnie kawiarenką, zachował się komplet sprzętu do wyświetlania filmów (patrz wspomnienia Jerzego Kelnera w Albumie TPD). Nauczyciele mieli do dyspozycji salę konferencyjną, zaś dyrekcja trzy sale. Nie zabrakło mieszkania dla woźnego. Wszyscy z 53 nauczycieli posiadali wykształcenie uniwersyteckie.

Szybko zrezygnowano z systemu koedukacyjnego i już w dniu 27 lutego 1945 roku nastąpił podział szkoły na Państwowe Liceum i Gimnazjum Męskie im. Odrowążów oraz Miejskie Gimnazjum i Liceum Żeńskie.

Naukę w Państwowym Liceum i Gimnazjum Męskim im. Odrowążów na ul Dąbrowskiego rozpoczęło 520 chłopców. Pomimo trudności, już w pierwszym roku szkolnym wyniki klasyfikacji końcowej zbliżone były do wyników przedwojennych.

Model szkolnictwa będący kontynuacją  systemu przedwojennego przetrwał tylko trzy lata. Od 1 września 1948 roku wprowadzono w miejsce czteroletnich gimnazjów i dwuletnich liceów czteroletnie licea dla absolwentów szkół podstawowych oraz tzw. jedenastolatki, a więc Szkoły Ogólnokształcące Stopnia Podstawowego i Licealnego, łączące oba etapy edukacji. Dotychczasowe Państwowe Liceum i Gimnazjum Męskie przekształcono w Szkołę Ogólnokształcącą Męską Stopnia  Podstawowego i Licealnego.

 

W roku 1950 patronat nad szkołą objęło Towarzystwo Przyjaciół  Dzieci. Szkoła zmieniła oficjalną nazwę na I Liceum Ogólnokształcące TPD w Chorzowie.

Poza nieprzychylnymi, subiektywnymi informacjami zawartymi w „ Księdze Jubileuszowej I Liceum Ogólnokształcącego im J. Słowackiego w Chorzowie” z roku 1998, a przejętymi częściowo przez J. Drabinę w „Historii Chorzowa 1257 – 2000”, trudno jest znaleźć obiektywne opracowanie tego okresu. Nie bez racji uczniowie, którzy w tych trudnych PRL- owskich latach uczęszczali do Liceum, czują się osobiście dotknięci inwektywami kierowanymi pod adresem szkoły. Zdecydowana większość nie dała przecież zrobić z siebie PRL- owców. Zawdzięczamy to rodzicom, informacjom radiowym z Zachodu i w niemałym stopniu takim nauczycielom jak nasz niezapomniany wychowawca Prof. Gurgacz. Ataki wszechobecnej propagandy, a potem upadek demoludów, zmusiły nas do krytycznego myślenia, do nie poddawania się indoktrynacjom i równocześnie nauczyły potrzeby tolerancji wobec innych poglądów. Stąd zrodziła się inicjatywa (Kolega Jerzy Kelner, rocznik maturalny 1960) utrwalenia wspomnień i dokumentów z tego okresu w formie albumów elektronicznych do odtwarzania na komputerze. Chętni będa mogli do nich zajrzeć i dowiedzieć sie czegoś o uczniach i szkole w tych „ponurych czasach komuny”.

 

W 150 rocznicę urodzin i 110 rocznicę śmierci poety nadano szkole imienię Juliusza Słowackiego (uroczystości odbyły się w dniu 12.12.1958). Od tego czasu szkoła nosi oficjalna nazwę I Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego w Chorzowie.

(Szczegółowa historia w Księdze Jubileuszowej Liceum z roku 1999)

IV Liceum Ogólnokształcące im. Skłodowskiej Curie.

 

W budynku przy placu Kopernika naukę rozpoczęło 608 dziewcząt, a liceum zachowało przedwojenną nazwę Miejskie Gimnazjum i Liceum Żeńskie.W 1958 roku szkole nadano imię Marii Skłodowskiej Curie. W roku 1963 zmieniono profil szkoły. Utworzono koedukacyjne liceum ogólnokształcące znane odtąd jako IV Liceum Ogólnokształcące im. Skłodowskiej Curie. Dotychczasowa potoczna nazwa „żeńska buda” stała się nieaktualna.

 

III Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Batorego

 

Dnia 1 września 1947 roku otwarto koedukacyjną Ogólnokształcącą Szkołę Stopnia Podstawowego i Licealnego w Chorzowie Batorym (obecne III Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Batorego) w  budynku dawnej szkoły podstawowej na ulicy Farnej 5.

Aktu poświęcenia budynku szkoły podstawowej dokonał ks. Józef Czempiel w roku 1935. (W dniu 13 czerwca 1999 roku Ks. Józef Czempiel, wśród 108 Męczenników II wojny światowej,  został przez JP II ogłoszony błogosławionym).  Pierwszy rocznik zdawał maturę w roku 1951.

 

II Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Ligonia.

 

W roku 1955 otwarto w Chorzowie kolejne liceum ogólnokształcące przy ulicy Wieczorka 22 (obecnie ulica 3 maja 22) w budynku dawnej Publicznej Szkoły Powszechnej nr 14.  Budynek szkoły zbudowano w roku 1929 w miejscu wyburzonej starej Szkoły Ludowej z roku 1870 (Volksschule XIV na dawnej Kronprinzenstrasse). W czasie powstań śląskich w dawnym budynku szkolnym znajdował się sztab10 Pułku Królhuckiego, zaś po objęciu administracji przez władze polskie od roku 1922  do sierpnia 1929 roku mieściła się w nim polska, koedukacyjna Katolicka Ośmioklasowa Szkoła Powszechna nr 14. W 1932 roku szkołę przeniesiono do nowego, obecnego budynku. Nowy budynek został podzielony na dwie szkoły nr 14 i nr 20. Szkoła była, jak na owe czasy,  obszerna i nowoczesna. Szkoła powszechna nr 14 liczyła 400 dzieci, 10 sal, 10 oddziałów, posiadała ogród szkolny, szczególnie dobrze wyposażoną pracownię przyrodniczą, z której korzystali także uczniowie i nauczyciele z innych szkół, a także pracownię geograficzną, gospodarstwa domowego, kuchnię, czytelnię, salę gimnastyczną , natryski, gabinet lekarski. Natomiast Szkoła powszechna nr 20 liczyła 380 dzieci, 8 sal, 10 oddziałów i posiadała pracownie robót ręcznych oraz pracownię geograficzną.  Wyposażenie szkół niewiele ustępowało otwartemu w tym samym czasie niemieckiemu Prywatnemu Gimnazjum na ul. Dąbrowskiego. Z dobrze zachowanych pracowni korzystali jeszcze uczniowie w latach powojennych m.in. piszący te słowa.

W czasie wojny szkołę zamknięto, a budynek został zarekwirowany przez Gestapo.

1 września 1945 roku szkoła wznowiła swoją działalność pod nazwą Publicznej Szkoły Powszechnej nr 14. Kierownictwo objął dyr. Tarnawski., który należał do grona nauczycielskiego już przed wojną. Zachowała ona tradycyjne imię Juliusza Ligonia[1]. 1 września 1956 roku, po przekształceniu „starej 14-tki” w Szkołę Podstawową i Liceum Ogólnokształcące nr 2,  przyjęto do niej pierwszych licealistów. Otrzymała ona również imię Juliusza Ligonia  i zmieniła nazwę na  II Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Ligonia.  Pierwsi maturzyści opuścili szkołę w roku 1960.

1 września 1997 połączono II Liceum z sąsiednią Szkołą Podstawową nr 20 w Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1.

 

Nie otwarto już  przedwojennego Gimnazjum Matematyczno- Przyrodniczego im. St. Kostki przy ulicy Piotra. W budynku tym natomiast utworzono nowe Liceum Pedagogiczne oraz Seminarium dla Nauczycieli Przedszkola. Obecnie znajduje się tam Zespół Szkół Chemicznych.

 

W budynku dawnego Państwowego Gimnazjum im. Odrowążów w Chorzowie przy dawnej ulicy Gimnazjalnej (obecnie ul .Powstańców) znajdowała się po wojnie szkoła milicyjna, a obecnie Zespół Szkół Technicznych Nr 2 im. Mariana Batko[2]

 

Miejska Szkoła Muzyczna, otwarta w dniu 13 maja 1945 roku w gmachu przy ulicy Powstańców 5, przeniosła się niebawem na ul. Floriańską 37, a wreszcie do budynku przy ulicy Dąbrowskiego 43. Obecnie nosi ona nazwę:” Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. im. Grzegorza Fitelberga”.

 

Opracował:  Andrzej Pisarski, absolwent roku 1957, sierpień 2008.